پرسش و پاسخ

بسم الله الرحمن الرحیم
برای شنیدن پاسخ‌ها بر روی سوال کلیک نمائید.

 

«فقه»

1- با توجه به آیاتی مانند «قُلْ لاَ أَجِدُ فِی مَا أُوحِیَ إِلَیَّ مُحَرَّماً عَلَى طَاعِمٍ یَطْعَمُهُ إِلاَّ أَنْ یَکُونَ مَیْتَةً أَوْ دَماً مَسْفُوحاً أَوْ لَحْمَ خِنزِیرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقاً أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ» (الانعام: 145) که ماکولات محرّم را در چند مورد محدود کرده‌اند، چطور در فتاوای فقهاء اسلام محرّمات دیگری ذکر شده است؟

یادداشت‌ها

کتاب‌ها

فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی

1- تعریف و معیار ارزش در هنر بر اساس مبانی فلاسفه مسلمان با تأکید بر نظریات علامه مصباح یزدی ره (پایان‌نامه - منتشر نشده)

مقالات

فرهنگ و مهندسی فرهنگ
3- قاعده نفی سبیل (منتشر نشده)
2- تعریف، اقسام و احکام ارتداد (منتشر نشده)
1- حکم کتب ضلال (منتشر نشده)

 

فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی
1- بررسی معرفت‌شناختی زیبایی‌شناسی مطابق با آراء فلاسفه مسلمان (منتشر نشده)

 

اصول فقه دین

1- نقش حدیث در تفسیر قرآن کریم از منظر علامه طباطبائی ره(منتشر نشده)

 

فقه

1- قاعده طهارت(منتشر نشده)

 

 

فلسفه اخلاق

3- نظام اخلاقی فلسفه هگل(منتشر نشده)
2- سعادت در دیدگاه ارسطو(منتشر نشده)
1- سعادت در دیدگاه افلاطون(منتشر نشده)

 

 

مبانی اندیشه اسلامی

- اندیشه سیاسی امام خمینی ره در کتاب البیع(منتشر نشده)

بسم الله الرحمن الرحیم

تدریس کتب تفسیری، فلسفی، کلامی و فقهی در تفسیر «آیات مهندسی فرهنگ» (مفهوم فلاح)

 

قُلْ لا یَسْتَوِی الْخَبیثُ وَ الطَّیِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبیثِ

فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ

 

الوافی/ بحار الانوار/ نور الثقلین/ کنز الدقائق

1. بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج‏62 ؛ ص119 :
   1. و أقول یمکن تعمیم الطیب و الخبیث بحیث یشمل کل ما فیه جهة خبث و رداءة واقعیة سواء کان إنسانا أو مالا أو مأکولا أو مشروبا
      1. فإنه لا یستوی مع الطیب الطاهر من ذلک الجنس و إن کان الخبیث أکثر
      2. أی لیس مدار القبول و الکمال على الکثرة بل على الحسن و الطیب الواقعیین‏
2. تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب ؛ ج‏4 ؛ ص244 :
   1. نقل أنّها نزلت فی حجّاج الیمامة، لمّا همّ المسلمون أن یوقعوا بهم. فنهوا عنه و إن کانوا مشرکین‏ « أنوار التنزیل 1/ 294.». ؟؟؟
3. الوافی و نورالثقلین مطلبی یافت نشد

امام خمینی اعلی الله مقامه

1. مطلبی یافت نشد

امام خامنه‌ای مدظله

1. مطلبی یافت نشد

مجمع البیان (ج3، صص426-427)

1.  الاستواء على أربعة أقسام: استواء فی المقدار، واستواء فی المکان، واستواء فی الذهاب، واستواء فی الانفاق.
   1. والاستواء: بمعنى الاستیلاء راجع إلى الاستواء فی المکان،
      1. لأنه تمکن واقتدار
2. والخبیث: أصله الردی، مأخوذ من خبث الحدید، وهو ردیه بعد ما یخلص بالنار جیده، ففی الحدید امتزاج جید بردی.
3. والإعجاب: سرور بما یتعجب منه.
   1. والعجب، والإعجاب، والتعجب، من أصل واحد،
   2. والعجب مذموم، لأنه کبر یدخل على النفس بحال یتعجب منها.
   3. وعجب الذنب، أصله.
   4. وعجوب الرمل: أواخره لانفراده عن جملته، کانفراد ما یتعجب به.
4. المعنى:
   1. لما بین سبحانه الحلال والحرام، بین أنهما لا یستویان
      1. فقال (قل) یا محمد (لا یستوی) أی لا یتساوى (الخبیث والطیب)
         1. أی: الحرام والحلال، عن الحسن، والجبائی.
         2. وقیل: الکافر والمؤمن، عن السدی
   2. (ولو أعجبک) أیها السامع أو أیها الانسان (کثرة الخبیث) أی: کثرة ما تراه من الحرام، لأنه لا یکون فی الکثیر من الحرام برکة، ویکون فی القلیل من الحلال برکة.
      1. وقیل: إن الخطاب للنبی صلى الله علیه وآله وسلم والمراد أمته
   3. (فاتقوا الله) أی: فاجتنبوا ما حرم الله علیکم (یا أولی الألباب) یا ذوی العقول
   4. (لعلکم تفلحون) أی: لتفلحوا وتفوزوا بالثواب العظیم، والنعیم المقیم.

علامه طباطبائی ره (المیزان، ج6، ص150-147)

بیان‏

الآیة کأنها مستقلة مفردة لعدم ظهور اتصالها بما قبلها و ارتباط ما بعدها بها فلا حاجة إلى التمحل فی بیان اتصالها بما قبلها، و إنما تشتمل على مثل کلی ضربه الله سبحانه لبیان خاصة یختص بها الدین الحق من بین سائر الأدیان و السیر العامة الدائرة، و هی أن‏ الاعتبار بالحق و إن کان قلیلا أهله و شاردة فئته، و الرکون إلى الخیر و السعادة و إن أعرض عنه الأکثرون و نسیه الأقوون؛ فإن الحق لا یعتمد فی نوامیسه إلا على العقل السلیم، و حاشا العقل السلیم أن یهدی إلا إلى صلاح المجتمع الإنسانی فیما یشد أزره من أحکام الحیاة و سبل المعیشة الطیبة سواء وافق أهواء الأکثرین أو خالف، و کثیرا ما یخالف؛ فهو ذا النظام الکونی و هو محتد الآراء الحقة لا یتبع شیئا من أهوائهم، و لو اتبع الحق أهواءهم لفسدت السماوات و الأرض.

 

قوله تعالى: «قُلْ لا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَ الطَّیِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبِیثِ» کان المراد بعدم استواء الخبیث و الطیب أن الطیب خیر من الخبیث، و هو أمر بین فیکون الکلام مسوقا للکنایة، و ذلک أن الطیب بحسب طبعه و بقضاء من الفطرة أعلى درجة و أسمى منزلة من الخبیث؛ فلو فرض انعکاس الأمر و صیرورة الخبیث خیرا من الطیب لعارض یعرضه کان من الواجب أن یتدرج الخبیث فی الرقی و الصعود حتى یصل إلى حد یحاذی الطیب فی منزلته و یساویه ثم یتجاوزه فیفوقه فإذا نفی استواء الخبیث و الطیب کان ذلک أبلغ فی نفی خیریة الخبیث من الطیب.

و من هنا یظهر وجه تقدیم الخبیث على الطیب، فإن الکلام مسوق لبیان أن کثرة الخبیث لا تصیره خیرا من الطیب، و إنما یکون ذلک بارتفاع الخبیث من حضیض الرداءة و الخسة إلى أوج الکرامة و العزة حتى یساوی الطیب فی مکانته ثم یعلو علیه و لو قیل: لا یستوی الطیب و الخبیث کانت العنایة الکلامیة متعلقة ببیان أن الطیب لا یکون أردى و أخس من الخبیث، و کان من الواجب حینئذ أن یذکر بعده أمر قلة الطیب مکان کثرة الخبیث فافهم ذلک.

و الطیب و الخباثة على ما لهما من المعنى وصفان حقیقیان لأشیاء حقیقیة خارجیة کالطعام الطیب أو الخبیث و الأرض الطیبة أو الخبیثة قال تعالى: «وَ الْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِی خَبُثَ لا یَخْرُجُ إِلَّا نَکِداً»: الأعراف: 58، و قال تعالى: «وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ»: الأعراف: 32، و إن أطلق الطیب و الخباثة أحیانا على شی‏ء من الصفات الوضعیة الاعتباریة کالحکم الطیب أو الخبیث و الخلق الطیب أو الخبیث فإنما ذلک بنوع من العنایة.

هذا و لکن تفریع قوله: «فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» على‏ قوله: «لا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَ الطَّیِّبُ‏، إلخ» و التقوى من قبیل الأفعال أو التروک، و طیبها و خباثتها عنائیة مجازیة، و إرسال الکلام أعنی قوله: «لا یَسْتَوِی‏، إلخ» إرسال المسلمات أقوى شاهد على أن المراد بالطیب و الخباثة إنما هو الخارجی الحقیقی منهما فیکون الحجة ناجحة، و لو کان المراد هو الطیب و الخبیث من الأعمال و السیر لم یتضح ذاک الاتضاح فکل طائفة ترى أن طریقتها هی الطریقة الطیبة، و ما یخالف أهواءها و یعارض مشیئتها هو الخبیث.

 

فالقول مبنی على معنى آخر بینه الله سبحانه فی مواضع من کلامه، و هو أن الدین مبنی على الفطرة و الخلقة، و أن ما یدعو إلیه الدین هو الطیب من الحیاة، و ما ینهى عنه هو الخبیث، و أن الله لم یحل إلا الطیبات و لم یحرم إلا الخبائث قال تعالى: «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ»: الروم:

30، و قال: «وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ»: الأعراف: 157.

و قال: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ»: الأعراف: 32.

فقد تحصل أن الکلام أعنی قوله: «لا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَ الطَّیِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبِیثِ»، مثل مضروب لبیان أن قواعد الدین رکبت على صفات تکوینیة فی الأشیاء من طیب أو خباثة مؤثرة فی سبیل السعادة و الشقاوة الإنسانیتین، و لا یؤثر فیها قلة و لا کثرة فالطیب طیب و إن کان قلیلا، و الخبیث خبیث و إن کان کثیرا.

فمن الواجب على کل ذی لب یمیز الخبیث من الطیب، و یقضی بأن الطیب خیر من الخبیث، و أن من الواجب على الإنسان أن یجتهد فی إسعاد حیاته، و یختار الخیر على الشر أن یتقی الله ربه بسلوک سبیله، و لا یغتر بانکباب الکثیرین من الناس على خبائث الأعمال و مهلکات الأخلاق و الأحوال، و لا یصرفه الأهواء عن اتباع الحق بتولیة أو تهویل لعله یفلح برکوب السعادة الإنسانیة.

قوله تعالى: «فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» تفریع على المثل المضروب فی صدر الآیة، و محصل المعنى أن التقوى لما کان متعلقه الشرائع الإلهیة التی تبتنی هی أیضا على طیبات و خبائث تکوینیة فی رعایة أمرها سعادة الإنسان و فلاحه‏ على ما لا یرتاب فی ذلک ذو لب و عقل فیجب علیکم یا أولی الألباب أن تتقوا الله بالعمل بشرائعه لعلکم تفلحون.

 

 

علامه مصباح یزدی ره

علامه حسن‌زاده آملی ره

کلمات فقهاء

کلمات فلاسفه و متکلمین

مسائل

مقالات مرتبط با فلاح

جستجو شود

1. 1.  

معنای لعل

مقاله: بررسی موارد و گونه شناسی کاربرد «لعلّ» در قرآن کریم و تحلیل دیدگاه مفسران در چگونگی انتساب یافتن آن به خداوند متعال (در مجلات نور)

مقاله: گذری بر معنی‌شناسی اسلوب تمنی در قرآن کریم (در مجلات نور)

تعریف رئالیسم و ایده‌آلیسم در کلام شهید مطهری ره

بسم الله الرحمن الرحیم 

1. توضیح شهید مطهری ره درباره «رئالیسم و ایده‌آلیسم»: (مطهری، مرتضی، اصول فلسفه و روش رئالیسم (مجموعه آثار استاد شهید مطهری)، جلد: ۶، صفحه: 82-78)
   1. معناى اصطلاحى که اخیراً شایع شده و مادیین نیز در کتب خود طبق همان معنا «ایده‌آلیسم» را تعریف مى‌کنند و در این مقاله هم رعایت همین اصطلاح شده این است که «ایده» یعنى مطلق تصورات ذهنى (اعم از حسى و خیالى و عقلى) و  ایده‌آلیسم یعنى مسلک کسانى که ایده یا تصورات ذهنى را اصیل مى‌دانند، یعنى این تصورات را صرفاً مصنوع خود ذهن مى‌دانند و به وجود خارجى این صور در عالم خارج قائل نیستند. این مسلک از لحاظ اینکه منکر یک امر بدیهى است و جهان خارج را هیچ در هیچ مى‌داند و اساس سوفیسم نیز بر انکار بدیهیات و هیچ در هیچ بودن جهان خارج است در این مقاله مرادف با سفسطه و نقطۀ مقابل «رئالیسم» که به معناى اصالت واقعیت است، قرار داده شده.
   2. معناى دوم رئالیسم همان است که اخیراً در اصطلاحات فلسفى به کار برده مى‌شود، یعنى اصالت واقعیت خارجى، و در این معنى رئالیسم فقط در مقابل ایده‌آلیسم که به معناى اصالت ذهن یا تصور است قرار مى‌گیرد. در این مقاله همین معنا منظور است. در ادبیات نیز سبک رئالیسم در مقابل سبک ایده‌آلیسم است. سبک رئالیسم یعنى سبک گفتن یا نوشتن متّکى بر نمودهاى واقعى و اجتماعى، و اما سبک ایده‌آلیسم عبارت است از سبک متکى به تخیلات شاعرانۀ گوینده یا نویسنده.

یادداشت‌های حکمت نظری

بسم الله الرحمن الرحیم

1. معرفی اثر: توشی هیکو ایزوتسو، «ساختمان اساسی تفکر فلسفی در اسلام»، مجله دایره المعارف اسلامی، شماره 12، 1350
2. در روایت مفضل از امام صادق علیه السلام حضرت به حکمتی از حکم این که چرا در نظام آفرینش چیزی بدون مضرت آفریده نشده است می فرمایند : « فَإِنْ قَالَ قَائِلٌ وَ لِمَ لَا یَکُونُ فِی شَیْ‏ءٍ مِنْ ذَلِکَ مَضَرَّةٌ الْبَتَّةَ قِیلَ لَهُ لِیَمُضَّ ذَلِکَ الْإِنْسَانَ‏ وَ یُؤْلِمَهُ بَعْضَ الْأَلَمِ فَیَرْعَوِیَ عَنِ الْمَعَاصِی » (بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏3، ص: 125)
3. اختلاف در اصل تناقض به اختلاف در تفسیر از تناقض باز می گردد .(مقاله تحلیلی انتقادی بر اقسام و ادله نسبیت در اخلاق ص52)

یادداشت‌های حکمت هنر

بسم الله الرحمن الرحیم

1. توضیحاتی درباره سه داستان رمزی ابن سینا (ربیعی هادی، فلسفه هنر ابن سینا، 180-177)
2. ارائه یک تقسیم بندی مفید از مباحث فلسفه هنر و زیبایی شناسی (ر.ج: هادی ربیعی، فلسفه هنر ابن سینا، ص36-32)
3. منابع ارائه شده در جستاره مقاله «چیستی ارزش» برای مسائل ارزش شناسی مفید است.

یادداشت‌های اصولی

بسم الله الرحمن الرحیم

1. (فهم متون دینی) مبنای محقق نائینی ره: أن للمادة محمولین فی عرض واحد. أحدهما الحکم و الخطاب، و الآخر الملاک، (بحوث فی علم الأصول (الشاهرودی) ، ج‏7، ص: 75)
   1. نظر شهید صدر ره: ما هو مدلول الخطاب و مفاده عرفاً إنما هو الحکم فقط، فلیس للمادة أکثر من محمول واحد و أما الملاک فیستکشف بالدلالة الالتزامیة العقلیة فی موارد ثبوت الحکم.
2. (فهم متون دینی)در معاملات حکم انحلالی است (إرشاد الطالب إلى التعلیق على المکاسب، ج‌2، ص: 104‌)
3. (فهم متون دینی)نسبت بین مفهوم موافقت و مدلول التزامی : مفهوم موافقت همان مدالیل التزامى‌ای است که نکته تلازم در خود دلیل آمده و عرفى باشد و آن را مفهوم موافقت مى گویند و لذا به همه مدالیل التزامى مفهوم موافقت گفته نمى شود(خارج اصول استاد هاشمی شاهرودی ره 1395/7/26)