گلاب سرخ

۲۵

آذر

تعریف رئالیسم و ایده‌آلیسم در کلام شهید مطهری ره

بسم الله الرحمن الرحیم

توضیح شهید مطهری ره درباره «رئالیسم و ایده‌آلیسم»: (مطهری، مرتضی، اصول فلسفه و روش رئالیسم (مجموعه آثار استاد شهید مطهری)، جلد: ۶، صفحه: 82-78)
1. معناى اصطلاحى که اخیراً شایع شده و مادیین نیز در کتب خود طبق همان معنا «ایده‌آلیسم» را تعریف مى‌کنند و در این مقاله هم رعایت همین اصطلاح شده این است که «ایده» یعنى مطلق تصورات ذهنى (اعم از حسى و خیالى و عقلى) و ایده‌آلیسم یعنى مسلک کسانى که ایده یا تصورات ذهنى را اصیل مى‌دانند، یعنى این تصورات را صرفاً مصنوع خود ذهن مى‌دانند و به وجود خارجى این صور در عالم خارج قائل نیستند. این مسلک از لحاظ اینکه منکر یک امر بدیهى است و جهان خارج را هیچ در هیچ مى‌داند و اساس سوفیسم نیز بر انکار بدیهیات و هیچ در هیچ بودن جهان خارج است در این مقاله مرادف با سفسطه و نقطۀ مقابل «رئالیسم» که به معناى اصالت واقعیت است، قرار داده شده.
2. معناى دوم رئالیسم همان است که اخیراً در اصطلاحات فلسفى به کار برده مى‌شود، یعنى اصالت واقعیت خارجى، و در این معنى رئالیسم فقط در مقابل ایده‌آلیسم که به معناى اصالت ذهن یا تصور است قرار مى‌گیرد. در این مقاله همین معنا منظور است. در ادبیات نیز سبک رئالیسم در مقابل سبک ایده‌آلیسم است. سبک رئالیسم یعنى سبک گفتن یا نوشتن متّکى بر نمودهاى واقعى و اجتماعى، و اما سبک ایده‌آلیسم عبارت است از سبک متکى به تخیلات شاعرانۀ گوینده یا نویسنده.

۰ نظر
۰ ۰

حمیدرضا خدابخشی

۲۳

خرداد

یادداشت‌های حکمت نظری

بسم الله الرحمن الرحیم

معرفی اثر: توشی هیکو ایزوتسو، «ساختمان اساسی تفکر فلسفی در اسلام»، مجله دایره المعارف اسلامی، شماره 12، 1350
در روایت مفضل از امام صادق علیه السلام حضرت به حکمتی از حکم این که چرا در نظام آفرینش چیزی بدون مضرت آفریده نشده است می فرمایند : « فَإِنْ قَالَ قَائِلٌ وَ لِمَ لَا یَکُونُ فِی شَیْ‏ءٍ مِنْ ذَلِکَ مَضَرَّةٌ الْبَتَّةَ قِیلَ لَهُ لِیَمُضَّ ذَلِکَ الْإِنْسَانَ‏ وَ یُؤْلِمَهُ بَعْضَ الْأَلَمِ فَیَرْعَوِیَ عَنِ الْمَعَاصِی » (بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏3، ص: 125)
اختلاف در اصل تناقض به اختلاف در تفسیر از تناقض باز می گردد .(مقاله تحلیلی انتقادی بر اقسام و ادله نسبیت در اخلاق ص52)

ادامه مطلب...

۰ نظر
۰ ۰

حمیدرضا خدابخشی

۱۹

خرداد

یادداشت‌های حکمت هنر

بسم الله الرحمن الرحیم

توضیحاتی درباره سه داستان رمزی ابن سینا (ربیعی هادی، فلسفه هنر ابن سینا، 180-177)
ارائه یک تقسیم بندی مفید از مباحث فلسفه هنر و زیبایی شناسی (ر.ج: هادی ربیعی، فلسفه هنر ابن سینا، ص36-32)
منابع ارائه شده در جستاره مقاله «چیستی ارزش» برای مسائل ارزش شناسی مفید است.

ادامه مطلب...

۰ نظر
۰ ۰

حمیدرضا خدابخشی

۱۸

خرداد

یادداشت‌های اصولی

بسم الله الرحمن الرحیم

(فهم متون دینی) مبنای محقق نائینی ره: أن للمادة محمولین فی عرض واحد. أحدهما الحکم و الخطاب، و الآخر الملاک، (بحوث فی علم الأصول (الشاهرودی) ، ج‏7، ص: 75)
1. نظر شهید صدر ره: ما هو مدلول الخطاب و مفاده عرفاً إنما هو الحکم فقط، فلیس للمادة أکثر من محمول واحد و أما الملاک فیستکشف بالدلالة الالتزامیة العقلیة فی موارد ثبوت الحکم.
(فهم متون دینی)در معاملات حکم انحلالی است (إرشاد الطالب إلى التعلیق على المکاسب، ج‌2، ص: 104‌)
(فهم متون دینی)نسبت بین مفهوم موافقت و مدلول التزامی : مفهوم موافقت همان مدالیل التزامى‌ای است که نکته تلازم در خود دلیل آمده و عرفى باشد و آن را مفهوم موافقت مى گویند و لذا به همه مدالیل التزامى مفهوم موافقت گفته نمى شود(خارج اصول استاد هاشمی شاهرودی ره 1395/7/26)