کارگاه تجزیه و تحلیل اصولی متن فقهی (دوره سوم)

بسم الله الرحمن الرحیم
برای استفاده از صوت جلسات، کلیک نمائید

 

جلسه اول: توضیحات مقدماتی

جلسه 2: قاعده اشتراک احکام بین عالم و جاهل

تدریس انسان‌شناسی (مبانی اندیشه اسلامی) - دوره سوم

بسم الله الرحمن الرحیم

جهت دریافت صوت کلاس کلیک نمائید

 

golabesorkh.blog.ir

بسم الله الرحمن الرحیم

جهت دریافت صوت کلاس کلیک نمائید

 

golabesorkh.blog.ir

بسم الله الرحمن الرحیم
جهت دریافت صوت کلاس‌ها کلیک نمائید

 

جلسه دوم: درس دوم

جلسه سوم: ادامه درس دوم

جلسه چهارم: درس سوم

جلسه پنجم: ادامه درس سوم

جلسه ششم: ادامه درس چهارم + درس پنجم

جلسه هفتم: ادامه درس پنجم

جلسه 9: درس ششم

جلسه 10: ادامه درس ششم

جلسه 11: ادامه درس ششم

جلسه 12: درس هفتم

جلسه 13: درس هشتم

جلسه 14: درس نهم

جلسه 15: ادامه درس نهم + درس دهم

جلسه 16: ادامه درس دهم

تسیسکیمنبکسبیسیبسیبثصبسم الله الرحمن الرحیم

جهت دریافت صوت کلاس کلیک نمائید

 

golabesorkh.blog.ir

گزارشی از تدریس‌ها

بسم الله الرحمن الرحیم
برای دریافت صوت کلاس‌ها کلیک نمائید

 

فرهنگ و مهندسی فرهنگ
1- تدریس کتب تفسیری، فقهی، فلسفی و کلامی در تفسیر «آیات مهندسی فرهنگ»

 

مبانی اندیشه اسلامی
2- انسان‌شناسی (دوره سوم)
1- انسان‌شناسی (دوره دوم)

 

فقه و اصول

1- کارگاه تجزیه و تحلیل اصولی متن فقهی (دوره سوم)

تدریس انسان‌شناسی (مبانی اندیشه اسلامی) - دوره دوم

بسم الله الرحمن الرحیم

جهت دریافت صوت کلاس کلیک نمائید

 

جلسه اول: درس اول

جلسه دوم: درس دوم

جلسه سوم: ادامه درس دوم و درس سوم

جلسه چهارم: ادامه درس سوم

جلسه پنجم: ادامه درس سوم

جلسه ششم: ادامه درس سوم

جلسه هفتم: درس چهارم

جلسه هشتم: درس پنجم

جلسه 9: ادامه درس پنجم + درس ششم

جلسه 10: ادامه درس ششم

جلسه 11: ادامه درس ششم

جلسه 12: درس هفتم

جلسه 13: درس هشتم + درس نهم

جلسه 14: ادامه درس نهم + درس دهم

پیشنهاد مسأله‌های پژوهشی

بسم الله الرحمن الرحیم
مسأله‌های پژوهشی ذیل نیازمند کارِ علمیِ حوزوی در قالب پایان‌نامه، مقاله یا کتاب هستند

 

فرهنگ و مهندسی فرهنگ

2- فقه مهندسی فرهنگ (تحلیل و بررسی تأثیر و تأثرات افعال فردی و اجتماعی، جوارحی و جوانحی و مادی و معنوی انسان‌ها در شکل‌گیری فرهنگ موجود -به صورت توصیفی- و فرهنگ مطلوب - به صورت تجویزی - از منظر دین عزیز اسلام با بهره‌مندی از منابع معرفتی آن)
1- امکان‌سنجی و چگونگی تدوین «رساله‌ی قلبیه» (پژوهشی در بیان فضائل و رذایل قلبی، چگونگی شناخت آنها و درمان آسیبها + کتابی مانند رساله‌ی توضیح المسائل که به رساله‌ی عملیه معروف است و بیشتر ناظر به افعال جوارحی است تا افعال جوانحی + به صورتی کاربردی و مفید برای مردم غیرحوزوی)

 

هنر و فلسفه هنر

5- فلسفه هنر (مبانی معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی هنر با رویکرد عقلانی و وحیانی)

4- ضرورت هنر (آیا در جامعه‌ی آرمانی اسلام، حضور هنر ضرورت دارد؟ در چه حیطه‌هایی و با چه گستردگی؟)

3- گزارشی تحلیلی از جریان‌های هنری موجود در عصر معصومین ^{علیهم السلام} (به منظور تحلیل صحیح مواجهه معصومین ^{علیهم السلام})

2- ارائه الگوی نقد آثار هنری با سرفصل‌های نقد معرفت‌شناختی، نقد هستی‌شناختی، نقد انسان‌شناختی و نقد ارزش‌شناختی

1- تاریخ مسائل علم هنر در جهان اسلام (گردآوری آراء و اندیشه‌های متفکران مسلمان از صدر اسلام تاکنون درباره مهمترین مبادی و مسائل علم هنر)

 

علوم قرآنی

1- معنا و حقیقت امانت در آیه شریفه «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ»

 

علوم حدیث

2- واکاوی وثاقت برخی روات خاص مثل «اسحاق بن یعقوب»

1- تحلیل سندی و دلالی روایات منسوب به حضرت بقیة الله الاعظم ^{عجل الله فرجه الشریف} درباره وظایف مردم و شیعه در دوران غیبت

 

نهضت انقلاب اسلامی
1- تحلیل شباهت‌ها و تفاوت‌های ثبوتی و اثباتی اندیشه‌های سیاسی علمای جریان مشروطه با یکدیگر و با دیدگاه حضرت امام خمینی قده

پرسش و پاسخ

بسم الله الرحمن الرحیم
برای شنیدن پاسخ‌ها بر روی سوال کلیک نمائید.

 

«فقه»

1- با توجه به آیاتی مانند «قُلْ لاَ أَجِدُ فِی مَا أُوحِیَ إِلَیَّ مُحَرَّماً عَلَى طَاعِمٍ یَطْعَمُهُ إِلاَّ أَنْ یَکُونَ مَیْتَةً أَوْ دَماً مَسْفُوحاً أَوْ لَحْمَ خِنزِیرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقاً أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ» (الانعام: 145) که ماکولات محرّم را در چند مورد محدود کرده‌اند، چطور در فتاوای فقهاء اسلام محرّمات دیگری ذکر شده است؟

یادداشت‌ها

کتاب‌ها

فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی

1- تعریف و معیار ارزش در هنر بر اساس مبانی فلاسفه مسلمان با تأکید بر نظریات علامه مصباح یزدی ره (پایان‌نامه - منتشر نشده)

مقالات

فرهنگ و مهندسی فرهنگ
3- قاعده نفی سبیل (منتشر نشده)
2- تعریف، اقسام و احکام ارتداد (منتشر نشده)
1- حکم کتب ضلال (منتشر نشده)

 

فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی
1- بررسی معرفت‌شناختی زیبایی‌شناسی مطابق با آراء فلاسفه مسلمان (منتشر نشده)

 

اصول فقه دین

1- نقش حدیث در تفسیر قرآن کریم از منظر علامه طباطبائی ره(منتشر نشده)

 

فقه

1- قاعده طهارت(منتشر نشده)

 

 

فلسفه اخلاق

3- نظام اخلاقی فلسفه هگل(منتشر نشده)
2- سعادت در دیدگاه ارسطو(منتشر نشده)
1- سعادت در دیدگاه افلاطون(منتشر نشده)

 

 

مبانی اندیشه اسلامی

- اندیشه سیاسی امام خمینی ره در کتاب البیع(منتشر نشده)

تدریس کتب تفسیری، فلسفی، کلامی و فقهی در تفسیر «آیات مهندسی فرهنگ» (مفهوم فلاح)

 

قُلْ لا یَسْتَوِی الْخَبیثُ وَ الطَّیِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبیثِ

فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ

 

الوافی/ بحار الانوار/ نور الثقلین/ کنز الدقائق

1. بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج‏62 ؛ ص119 :
   1. و أقول یمکن تعمیم الطیب و الخبیث بحیث یشمل کل ما فیه جهة خبث و رداءة واقعیة سواء کان إنسانا أو مالا أو مأکولا أو مشروبا
      1. فإنه لا یستوی مع الطیب الطاهر من ذلک الجنس و إن کان الخبیث أکثر
      2. أی لیس مدار القبول و الکمال على الکثرة بل على الحسن و الطیب الواقعیین‏
2. تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب ؛ ج‏4 ؛ ص244 :
   1. نقل أنّها نزلت فی حجّاج الیمامة، لمّا همّ المسلمون أن یوقعوا بهم. فنهوا عنه و إن کانوا مشرکین‏ « أنوار التنزیل 1/ 294.». ؟؟؟
3. الوافی و نورالثقلین مطلبی یافت نشد

امام خمینی اعلی الله مقامه

1. مطلبی یافت نشد

امام خامنه‌ای مدظله

1. مطلبی یافت نشد

مجمع البیان (ج3، صص426-427)

1.  الاستواء على أربعة أقسام: استواء فی المقدار، واستواء فی المکان، واستواء فی الذهاب، واستواء فی الانفاق.
   1. والاستواء: بمعنى الاستیلاء راجع إلى الاستواء فی المکان،
      1. لأنه تمکن واقتدار
2. والخبیث: أصله الردی، مأخوذ من خبث الحدید، وهو ردیه بعد ما یخلص بالنار جیده، ففی الحدید امتزاج جید بردی.
3. والإعجاب: سرور بما یتعجب منه.
   1. والعجب، والإعجاب، والتعجب، من أصل واحد،
   2. والعجب مذموم، لأنه کبر یدخل على النفس بحال یتعجب منها.
   3. وعجب الذنب، أصله.
   4. وعجوب الرمل: أواخره لانفراده عن جملته، کانفراد ما یتعجب به.
4. المعنى:
   1. لما بین سبحانه الحلال والحرام، بین أنهما لا یستویان
      1. فقال (قل) یا محمد (لا یستوی) أی لا یتساوى (الخبیث والطیب)
         1. أی: الحرام والحلال، عن الحسن، والجبائی.
         2. وقیل: الکافر والمؤمن، عن السدی
   2. (ولو أعجبک) أیها السامع أو أیها الانسان (کثرة الخبیث) أی: کثرة ما تراه من الحرام، لأنه لا یکون فی الکثیر من الحرام برکة، ویکون فی القلیل من الحلال برکة.
      1. وقیل: إن الخطاب للنبی صلى الله علیه وآله وسلم والمراد أمته
   3. (فاتقوا الله) أی: فاجتنبوا ما حرم الله علیکم (یا أولی الألباب) یا ذوی العقول
   4. (لعلکم تفلحون) أی: لتفلحوا وتفوزوا بالثواب العظیم، والنعیم المقیم.

علامه طباطبائی ره (المیزان، ج6، ص150-147)

بیان‏

الآیة کأنها مستقلة مفردة لعدم ظهور اتصالها بما قبلها و ارتباط ما بعدها بها فلا حاجة إلى التمحل فی بیان اتصالها بما قبلها، و إنما تشتمل على مثل کلی ضربه الله سبحانه لبیان خاصة یختص بها الدین الحق من بین سائر الأدیان و السیر العامة الدائرة، و هی أن‏ الاعتبار بالحق و إن کان قلیلا أهله و شاردة فئته، و الرکون إلى الخیر و السعادة و إن أعرض عنه الأکثرون و نسیه الأقوون؛ فإن الحق لا یعتمد فی نوامیسه إلا على العقل السلیم، و حاشا العقل السلیم أن یهدی إلا إلى صلاح المجتمع الإنسانی فیما یشد أزره من أحکام الحیاة و سبل المعیشة الطیبة سواء وافق أهواء الأکثرین أو خالف، و کثیرا ما یخالف؛ فهو ذا النظام الکونی و هو محتد الآراء الحقة لا یتبع شیئا من أهوائهم، و لو اتبع الحق أهواءهم لفسدت السماوات و الأرض.

 

قوله تعالى: «قُلْ لا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَ الطَّیِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبِیثِ» کان المراد بعدم استواء الخبیث و الطیب أن الطیب خیر من الخبیث، و هو أمر بین فیکون الکلام مسوقا للکنایة، و ذلک أن الطیب بحسب طبعه و بقضاء من الفطرة أعلى درجة و أسمى منزلة من الخبیث؛ فلو فرض انعکاس الأمر و صیرورة الخبیث خیرا من الطیب لعارض یعرضه کان من الواجب أن یتدرج الخبیث فی الرقی و الصعود حتى یصل إلى حد یحاذی الطیب فی منزلته و یساویه ثم یتجاوزه فیفوقه فإذا نفی استواء الخبیث و الطیب کان ذلک أبلغ فی نفی خیریة الخبیث من الطیب.

و من هنا یظهر وجه تقدیم الخبیث على الطیب، فإن الکلام مسوق لبیان أن کثرة الخبیث لا تصیره خیرا من الطیب، و إنما یکون ذلک بارتفاع الخبیث من حضیض الرداءة و الخسة إلى أوج الکرامة و العزة حتى یساوی الطیب فی مکانته ثم یعلو علیه و لو قیل: لا یستوی الطیب و الخبیث کانت العنایة الکلامیة متعلقة ببیان أن الطیب لا یکون أردى و أخس من الخبیث، و کان من الواجب حینئذ أن یذکر بعده أمر قلة الطیب مکان کثرة الخبیث فافهم ذلک.

و الطیب و الخباثة على ما لهما من المعنى وصفان حقیقیان لأشیاء حقیقیة خارجیة کالطعام الطیب أو الخبیث و الأرض الطیبة أو الخبیثة قال تعالى: «وَ الْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِی خَبُثَ لا یَخْرُجُ إِلَّا نَکِداً»: الأعراف: 58، و قال تعالى: «وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ»: الأعراف: 32، و إن أطلق الطیب و الخباثة أحیانا على شی‏ء من الصفات الوضعیة الاعتباریة کالحکم الطیب أو الخبیث و الخلق الطیب أو الخبیث فإنما ذلک بنوع من العنایة.

هذا و لکن تفریع قوله: «فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» على‏ قوله: «لا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَ الطَّیِّبُ‏، إلخ» و التقوى من قبیل الأفعال أو التروک، و طیبها و خباثتها عنائیة مجازیة، و إرسال الکلام أعنی قوله: «لا یَسْتَوِی‏، إلخ» إرسال المسلمات أقوى شاهد على أن المراد بالطیب و الخباثة إنما هو الخارجی الحقیقی منهما فیکون الحجة ناجحة، و لو کان المراد هو الطیب و الخبیث من الأعمال و السیر لم یتضح ذاک الاتضاح فکل طائفة ترى أن طریقتها هی الطریقة الطیبة، و ما یخالف أهواءها و یعارض مشیئتها هو الخبیث.

 

فالقول مبنی على معنى آخر بینه الله سبحانه فی مواضع من کلامه، و هو أن الدین مبنی على الفطرة و الخلقة، و أن ما یدعو إلیه الدین هو الطیب من الحیاة، و ما ینهى عنه هو الخبیث، و أن الله لم یحل إلا الطیبات و لم یحرم إلا الخبائث قال تعالى: «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ»: الروم:

30، و قال: «وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ»: الأعراف: 157.

و قال: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ»: الأعراف: 32.

فقد تحصل أن الکلام أعنی قوله: «لا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَ الطَّیِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبِیثِ»، مثل مضروب لبیان أن قواعد الدین رکبت على صفات تکوینیة فی الأشیاء من طیب أو خباثة مؤثرة فی سبیل السعادة و الشقاوة الإنسانیتین، و لا یؤثر فیها قلة و لا کثرة فالطیب طیب و إن کان قلیلا، و الخبیث خبیث و إن کان کثیرا.

فمن الواجب على کل ذی لب یمیز الخبیث من الطیب، و یقضی بأن الطیب خیر من الخبیث، و أن من الواجب على الإنسان أن یجتهد فی إسعاد حیاته، و یختار الخیر على الشر أن یتقی الله ربه بسلوک سبیله، و لا یغتر بانکباب الکثیرین من الناس على خبائث الأعمال و مهلکات الأخلاق و الأحوال، و لا یصرفه الأهواء عن اتباع الحق بتولیة أو تهویل لعله یفلح برکوب السعادة الإنسانیة.

قوله تعالى: «فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» تفریع على المثل المضروب فی صدر الآیة، و محصل المعنى أن التقوى لما کان متعلقه الشرائع الإلهیة التی تبتنی هی أیضا على طیبات و خبائث تکوینیة فی رعایة أمرها سعادة الإنسان و فلاحه‏ على ما لا یرتاب فی ذلک ذو لب و عقل فیجب علیکم یا أولی الألباب أن تتقوا الله بالعمل بشرائعه لعلکم تفلحون.

 

 

علامه مصباح یزدی ره

علامه حسن‌زاده آملی ره

کلمات فقهاء

کلمات فلاسفه و متکلمین

مسائل

مقالات مرتبط با فلاح

جستجو شود

1. 1.  

معنای لعل

مقاله: بررسی موارد و گونه شناسی کاربرد «لعلّ» در قرآن کریم و تحلیل دیدگاه مفسران در چگونگی انتساب یافتن آن به خداوند متعال (در مجلات نور)

مقاله: گذری بر معنی‌شناسی اسلوب تمنی در قرآن کریم (در مجلات نور)