یادداشت‌های حکمت نظری

بسم الله الرحمن الرحیم

1. معرفی اثر: توشی هیکو ایزوتسو، «ساختمان اساسی تفکر فلسفی در اسلام»، مجله دایره المعارف اسلامی، شماره 12، 1350
2. در روایت مفضل از امام صادق علیه السلام حضرت به حکمتی از حکم این که چرا در نظام آفرینش چیزی بدون مضرت آفریده نشده است می فرمایند : « فَإِنْ قَالَ قَائِلٌ وَ لِمَ لَا یَکُونُ فِی شَیْ‏ءٍ مِنْ ذَلِکَ مَضَرَّةٌ الْبَتَّةَ قِیلَ لَهُ لِیَمُضَّ ذَلِکَ الْإِنْسَانَ‏ وَ یُؤْلِمَهُ بَعْضَ الْأَلَمِ فَیَرْعَوِیَ عَنِ الْمَعَاصِی » (بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏3، ص: 125)
3. اختلاف در اصل تناقض به اختلاف در تفسیر از تناقض باز می گردد .(مقاله تحلیلی انتقادی بر اقسام و ادله نسبیت در اخلاق ص52)
4. مقداری از این مباحث در این شرط می تواند به بحث هرمونوتیک مرتبط باشد !( بحوث فی علم الأصول، ج‏7، ص: 207)
5. اشاره سیدخوئی ره به اصالت وجود :« کما فی حمل الوجود على الماهیة او سلبه عنها فی قولک: الإنسان موجود او غیر موجود. مع انّه لا ربط بین الوجود و الماهیة، اذ الماهیة فی نفسها لا وجود لها، بل تتحقق بالوجود، فلا یکون عارضاً علیها خارجاً بمعنى وجود شی‌ء لشی‌ء. (موسوعة الإمام الخوئی؛ ج‌12، ص: 264)
6. استاد ملکیان : در عبارات خواجه نصیر ره است که زمان را کمیّة الوجود دانسته اند برخلاف مشهور که آن را کمیّة الحرکت می داند (13971002)
7. استاد میر سپاه : برای تکمیل حداقل حکمت نظری مورد نیاز لازم است کتاب آموزش فلسفه استاد مصباح مدظله به طور دقیق لمس و درک گردد و بعد از آن کتب نهایه الحکمه با تعلیقات استاد مصباح مدظله
8. عدم توصیه استفاده از براهین فلسفی برای مردم معمولی و درعوض استفاده از روش های انبیاءواولیا و قرآن کریم (اخلاق در قرآن 1/ 249-250)
9. این که گفته می شود عرض بر عرض عارض نمی شود – العرض لا یعرض علیه عرض – منظور عرض وجودی است مانند الوان ولی عرض انتزاعی مانند حسن و قبح و شدت و ضعف می تواند بر عرض وجودی عارض شود (فقه الصادق علیه السلام (للروحانی)؛ ج‌13، ص: 202) . استاد تعظیمی فر : این قاعده کلی نیست و برخی عرض ها بر اعراض دیگر بار می شوند مثل کیف بر کم . راجع نهایه الحکمه
10. استاد محمد باقر ملکیان : برای فلسفه خواندن بهتر است طبق سیر تاریخی کتب فلسفی یعنی از ابن سینا بعد شیخ اشراق و بعد ملا صدرا و حکمت متعالیه انجام داد چون به تدریج از فهم عرفی و معمولی به فهم فلسفی است و برای ذهن ساده دانش پژوه بیشتر سازگار خواهد بود . (22/7/1397)
11. استاد محمد باقر ملکیان : از مرحوم امام ره نقل شده که مسائل اساسی در فلسفه همه از بدیهیاتی است که صرف تصور اجزاء قضیه آن برای تصدیقشان کافی است (22/7/97)